Malarze antwerpscy, których pomniki stoją w centrum

Teniersplaats Antwerpen
Spread the love

Dziś zabieram cię na spacer trasą, którą pewnie znasz, jeśli mieszkasz w Antwerpii a jeśli jesteś tu przejazdem to i tak polecam ci taki spacer. Zaczniemy na dworcu Antwerpen Centraal a skończymy koło tunelu św. Anny dla pieszych pod rzeką, czyli pospacerujemy po centrum Antwerpii. A tematem spaceru są antwerpscy malarze, no tak jest ich naprawdę wielu i gdybyśmy chcieli taką malarską trasę sobie opracować, to chyba musielibyśmy chodzić zygzakiem po całym mieście przez tydzień. Dlatego ograniczymy się i to bardzo, a nasza trasa obejmuje miejsca, place w centrum, na których znajdują się pomniki czterech antwerpskich malarzy epoki baroku.

David Teniers II

Wychodząc z dworca na ulicę De Keyserlei idziemy w kierunku rzeki i historycznego centrum. Przechodzimy przez ulicę Frankrijklei, mijając po prawej stronie budynek opery i znajdujemy się na Teniersplaats, na którym znajduje się pomnik przedstawiający Davida Teniersa II (Młodszego). Przydomek Młodszy otrzymał, dlatego, że malarzem był również jego ojciec, który miał na imię też David. Zresztą ród Teniersa to ród malarzy, bo malarzami był nie tylko jego ojciec, ale także stryj, trzej bracia, siostrzeniec oraz jego syn, który też nazywał się David Teniers. Malarzem był również jego teść Jan Brueghel (Starszy) zwany Aksamitnym, bowiem ożenił się on z jego córką Anne Brueghel. Można zatem przypuszczać, że podczas rodzinnych spotkań rozmawiano o sztuce i malarstwie, przecież prawie wszyscy pracowali w jednej branży używając współczesnych określeń. Ale to David Teniers II jest najbardziej znanym dziś przedstawicielem rodu. Był nie tylko zdolnym malarzem, ale też był muzykalny i grał na skrzypcach. David Teniers (Młodszy) urodził się w Antwerpii jednak nie znamy dokładnej daty jego urodzin, ale znamy datę chrztu – 15 grudnia 1610 roku. Jego nauczycielem był oczywiście jego ojciec. W wieku 22 lat, czyli w roku 1632 uzyskał tytuł mistrza i został przyjęty do gildii św. Łukasza, która zrzeszała przedstawicieli zawodów artystycznych. W roku 1637 ożenił się z siedemnastoletnią wówczas Anne Brueghel, a świadkami był Peter Paul Rubens i Paul van Halmale. Państwo Teniers mieli ośmioro dzieci – trzech synów i pięć córek. Najstarszy syn – David Teniers III również został malarzem. Około roku 1650 rodzina przeprowadziła się do Brukseli z powodów zawodowych. Teniers był malarzem dworskim, pracował dla arcyksięcia Leopolda Wilhelma, regenta Niderlandów a potem jego następcy Don Juana, syna Filipa IV Habsburga. W maju 1656 roku, w wieku 35 lat zmarła jego żona Anne, została pochowana w Brukseli. W tym samym roku Teniers ożenił się z Isabellą de Fren, która była córką sekretarza Rady Brabancji. Para miała czworo dzieci – dwóch synów i dwie córki. David Teniers przyczynił się do powstania w Antwerpii Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych, która została oficjalnie uznana przez króla 26 stycznia 1663 roku. Był to jego ogromny osobisty sukces, bo nie tylko został jej pierwszym dyrektorem, ale otrzymał też od króla upragniony tytuł szlachecki, o który zabiegł wcześniej, ale bezskutecznie. W roku 1686 zmarła jego druga żona Isabella a on sam zmarł 25 kwietnia 1690 roku. Został pochowany w Brukseli obok pierwszej żony Anne i ich syna Davida Teniersa III, który zmarł 2 października 1685 roku. Pomnik Davida Teniersa pochodzi z roku 1866 i został wykonany przez J. Dujacu.

Davis Teniers II - Teniersplaats, Antwerpen

A jakim malarzem był Teniers? Był niezwykle pracowity i wszechstronny, namalował wiele obrazów o różnej tematyce. Jego specjalnością było malarstwo rodzajowe. Malował sceny z życia codziennego różnych warstw społecznych, głównie w przestrzeni otwartej. Malował również pejzaże, najczęściej flamandzką wieś. Poza tym malował też sceny rodzajowe, religijne, historyczne, portrety i martwe natury. Jego obrazy można dziś podziwiać w największych muzeach świata jak Prado, Luwr czy Ermitaż oraz w muzeach antwerpskich. W Polsce jego obrazy znajdują się w kilku muzeach m. in. w Muzeum Narodowym w Warszawie, Muzeum Narodowym we Wrocławiu, w Muzeum Narodowym w Kielcach.

Anton van Dyck

Antoon Van Dyck - Meir, Antwerpen

Idąc dalej ulicą Leysstraat dojdziemy do ulicy Meir a tu właśnie znajduje się pomnik kolejnego malarza – Antona van Dycka, który przez wielu uważany jest za najzdolniejszego ucznia Rubensa. A na pewno jest on najsławniejszym jego uczniem. Urodził się 22 marca 1599 roku w Antwerpii. Był siódmym dzieckiem zamożnego kupca, handlującego głównie jedwabiem Fransa van Dycka oraz hafciarki Marii Cuypers. Anton miał trzech braci i osiem sióstr, z których trzy zmarły w wieku dziecięcym. Malował od najmłodszych lat i szybko dostrzeżono jego wielki talent. Mając 10 lat rozpoczął naukę w pracowni Hendricka van Balena a następnie Petera Paula Rubensa. Gdy miał 16 lat otworzył swoją pracownię, ale dopiero w roku 1618 otrzymał oficjalnie tytuł mistrza i został członkiem antwerpskiej gildii. Rubens szybko docenił jego talent i umiejętności, powierzając mu funkcję swojego osobistego współpracownika. W roku 1620 za namową George’a Villiersa, księcia Buckingham wyjechał do Anglii i został zatrudniony przez króla Jakuba I Stuarta. Następnie udał się do Włoch, gdzie nadal się dokształcał studiując dzieła malarzy renesansu, ale też realizował zamówienia a miał ich sporo. Był cenionym portrecistą włoskiej arystokracji i bogatych mieszczan. Do Antwerpii wrócił w roku 1627 i od razu otrzymał wiele różnych zleceń. Malował nie tylko portrety, czy dzieła na zlecenie dworu arcyksiężnej Izabeli Klary Eugenii Habsburg, ale też obrazy religijne, które stanowiły wystrój kościołów. W roku 1632 ponownie wyjechał do Anglii i rozpoczął prace na dworze króla Karola I Stuarta. Anton van Dyck odniósł tam ogromny sukces, był szanowany a w uznaniu zasług król nadal mu tytuł szlachecki. W roku 1638 lub 1639 (różne dokumenty podają różne daty) poślubił Mary Ruthven, córkę Johna Ruthvena 3 hrabiego Gowrie. Mimo wielu zleceń van Dyck regularnie bywał w Antwerpii i Brukseli. Podczas pobytu w Paryżu poznał przyszłego króla Polski – Jana Kazimierza syna Zygmunta III Wazy. Królewicz został akurat uwolniony z aresztu, w którym przebywał z rozkazu kardynała Richelieu pod zarzutem szpiegostwa. Anton van Dyck wykonał wtedy kilka portretów Jana Kazimierza. Podczas swojego pobytu w Paryżu w roku 1641 van Dyck chorował, ale gdy wyzdrowiał wrócił do Londynu. Zmarł 9 grudnia tego samego roku, pochowany został w katedrze św. Pawła w Londynie. Krótko przed śmiercią urodziła się jego córka Justiniana, która w chwili śmierci ojca miała zaledwie 10 dni.

Antoon Van Dyck - Meir, Antwerpen

Anton van Dyck był wybitnym portrecistą i wywarł trwały wpływ na malarstwo portretowe w kolejnych wiekach. Eksperci zwracają uwagę, na uzyskanie przez niego w swoich obrazach miłego dla oka koloru cielistego, który wydaje się naturalnym w odbiorze. Pomnik wykonał belgijski rzeźbiarz Léonard De Cuyper w roku 1856.

Peter Paul Rubens

Peter Paul Rubens - Groenplaats Antwerpen

Idziemy dalej ulicą Meir, dochodzimy do Meirbrug, przechodzimy na drugą stronę ulicy i idziemy dalej prosto. Dochodzimy do budynku Boerentoren i tu możemy wybrać czy idziemy ulicą Eiermarkt czy Schoenmarkt, ale to bez znaczenia, bo obie ulice i tak prowadzą do miejsca, które nas interesuje, czyli de Groenplaats. Tu znajduje się pomnik malarza, którego twórczość chyba wszyscy w Antwerpii znają, bo trudno znaleźć kogoś, kto choć raz w życiu nie usłyszał nazwiska Rubens. Peter Paul Rubens wybitny malarz epoki baroku odniósł sukces za życia a dziś jest uznawany za jednego z najważniejszych malarzy w historii sztuki europejskiej. A kim był Rubens? Urodził się 28 czerwca 1577 roku w Siegen w Niemczech. Jego ojciec Jan Rubens był prawnikiem a matka Maria Pypelinckx pochodziła z zacnej i zamożnej rodziny. Rodzice Rubensa byli protestantami, dlatego z powodów politycznych i religijnych wyjechali z Antwerpii a raczej uciekli, bo w tamtym czasie sytuacja w mieście była napięta. W roku 1566 wybuchło antyhiszpańskie powstanie w Niderlandach, którego celem była niepodległość zbuntowanych prowincji. Choć rodzice Rubensa opuścili Antwerpię w obawie przed prześladowaniami religijnymi i tak musieli w końcu zmienić wyznanie i przeszli na katolicyzm. Peter Paul Rubens był szóstym z siedmiorga rodzeństwa. Miał też starszą przyrodnią siostrę Christine von Dietz, bo jego ojciec jeszcze przed jego narodzeniem miał romans z księżną Anną Saską, która była w tym czasie drugą żoną Wilhelma I Orańskiego. Z tego też powodu jego ojciec trafił na dwa lata do więzienia. Po wyjściu z więzienia Jan Rubens wrócił do rodziny. Gdy Peter Paul miał 10 lat jego ojciec zmarł, wtedy też jego matka zdecydowała się wrócić do Antwerpii. Matka zadbała o dobre wykształcenie swoich dzieci, młody Rubens znał pięć języków, był pracowity i ambitny. W Antwerpii uczył się malarstwa najpierw w pracowni Tobiasa Verhaechta a następnie Adama van Noorta oraz Otto van Veena. Po zakończeniu nauki został przyjęty do antwerpskiego cechu. W roku 1600 wyjechał do Włoch gdzie pracował, ale też studiował klasyczną sztukę grecką i rzymską. W czasie swoich podróży zawodowych odwiedził też Hiszpanię. Do Antwerpii wrócił w roku 1608 a jednym z powodów była choroba matki, która jednak zmarła jeszcze przed jego powrotem. Rubens miał już wtedy duże doświadczenie i ugruntowaną pozycję, jako malarz, dlatego też otrzymał od razu sporo zleceń. W następnym roku został nadwornym malarzem arcyksiążęcej pary Alberta i Izabeli. Otrzymał specjalne pozwolenie na pracę w swojej pracowni w Antwerpii a nie na dworze królewskim, mógł również realizować zlecenia dla innych klientów, co więcej mógł zatrudniać i przyjmować studentów oraz uczniów tylu, ilu chciał. W tym samym roku, a dokładnie 3 października 1609 roku Rubens ożenił się z Izabelą Brant. W następnym roku przeprowadził się do swojego domu, obok którego mieściła się jego pracownia. Dziś ten dom to znane muzeum – het Rubenshuis. Stworzył tam wspaniałe atelier, w którym gościł swoich znakomitych zleceniodawców, bo Rubens miał wyjątkowo zamożnych klientów. Jednym z nich był królewicz Władysław, późniejszy król Polski Władysław IV Waza, który w 1624 roku przebywał w Antwerpii. To wtedy powstało kilka portretów królewicza Władysława.

Peter Paul Rubens - Groenplaats Antwerpen

W roku 1626 w wieku 34 lat zmarła Izabela żona Rubensa, jednak cztery lata później Rubens ożenił się ponownie z młodziutką Heleną Fourment. On miał wtedy 53 lata, był bogaty i sławny, ona miała 16 lat, była piękna i pochodziła z dobrej mieszczańskiej rodziny. Z pierwszego małżeństwa miał Rubens troje dzieci – dwóch synów i jedną córkę, z drugiego pięcioro dzieci – trzy córki i dwóch synów. Ostatnie dziecko, córka Constance urodziła się już po śmierci Rubensa. Helena, jego druga żona po jego śmierci ponownie wyszła za mąż i zamieszkała w Brukseli. Zmarła w roku 1673 i została pochowana w kościele św. Jakuba w Antwerpii. Jednak niektóre źródła podają, że Rubens miał też dzieci z innych związków pozamałżeńskich. Ile? Tego dokładnie nie wiadomo, na pewno kilkoro.

Rubens był nie tylko wybitnym malarzem, ale miał też talent do dyplomacji. Nie bez znaczenia był fakt, że Rubens znał języki obce, był kulturalny, obyty i miał urok osobisty. W latach 1623-1633 sprawnie łączył pracę malarza z pracą dyplomaty i w zasadzie z każdej podróży dyplomatycznej wracał z nowymi zamówieniami. Za swoje zasługi w dyplomacji otrzymał tytuł szlachecki od angielskiego króla Karola I. Jego praca pozwala mu na bliskie kontakty z władcami ówczesnej Europy. Był znany, bogaty i spełniony w życiu zawodowym oraz osobistym. Pozostawił po sobie wiele obrazów około dwa tysiące i jeszcze więcej rysunków, które mówią nam, jakim był artystą. Tworzył obrazy o różnej tematyce: sceny religijne, rodzajowe, mitologiczne, krajobrazy i pejzaże, portrety i autoportrety, grafiki i szkice. Mimo licznych wyjazdów to w Antwerpii spędził najwięcej czasu i tu odnajdziemy najwięcej jego śladów. Jego dom i pracownię, domy przyjaciół, rodziny i znajomych, u których bywał, kościoły, w których znajdują się jego dzieła. Jego twórczość wywarła wpływ na sztukę europejską. O tym, jakim był człowiekiem, możemy się dowiedzieć z listów, które do dziś się zachowały. Zmarł 30 maja 1640 roku w Antwerpii i tu też został pochowany w kościele św. Jakuba. Pomnik Rubensa, który znajduje się na de Groenplaats zaprojektowany został w roku 1840 przez antwerpskiego rzeźbiarza o nazwisku Guillaume (Willem) Geefs ale dopiero w roku 1843 został ustawiony w tym miejscu. Pomnik powstał z inicjatywy de Société de Sciences, Letters et Arts d’Anvers (Antwerpskie Towarzystwo Nauk, Literatury i Sztuki) w dwusetną rocznicę śmierci mistrza.

Jacob Jordaens

Z de Groenplaats idziemy w kierunku tunelu św. Anny dla pieszych i rowerzystów. Możemy pójść ulicą Nationalestraat a gdy dojdziemy do pierwszego skrzyżowania skręcamy w prawo w ulicę Steenhouwersvest i idziemy cały czas prosto aż dojdziemy do skrzyżowania z ulicą Oever. Tu skręcamy w lewo i już jesteśmy na miejscu, bo tu właśnie znajduje się pomnik Jacoba Jordaensa.

Jacob Jordaens - Oever, Antwerpen

Jacob Jordaens (Jacques Jordaens lub Jaecques Jordaens) urodził się 19 maja w roku 1593 w Antwerpii. Był najstarszym synem zamożnego antwerpskiego kupca Jacoba Jordaensa a jego matką była Barbara van Wolschaten. Rodzina była liczna, bo Jacob miał jeszcze dziesięcioro rodzeństwa. W roku 1607, gdy miał 14 lat rozpoczął naukę malarstwa u mistrza Adama van Noorta. Był to jego jedyny nauczyciel przez osiem lat. Po zakończeniu nauki został przyjęty do gildii św. Łukasza. W tym samym roku ożenił się z najstarszą córką swojego mistrza Anną Cathariną van Noort. Mieli troje dzieci: Elisabeth, Jacoba (który też został malarzem) i Annę Catharinę. Podobnie jak inni malarze w tamtym czasie Jordaens otworzył własne studio i zatrudniał wielu uczniów oraz studentów z którymi realizował liczne zamówienia. Jordaensa wiele łączyło z Rubensem, kształcili się u tego samego mistrza, czasem ze sobą współpracowali, ale było też wiele różnic między nimi. Jacob Jordaens nigdy nie wyjechał do Włoch, by dalej się kształcić, nie był też nigdy malarzem nadwornym, jego klientami byli głównie zamożni mieszkańcy Antwerpii i duchowni. Podobnie jak Rubens tworzył obrazy o tematyce religijnej, mitologicznej i alegorycznej oraz kompozycje rodzajowe. Dopiero po śmierci Rubensa zyskał renomę i wtedy też otrzymał wiele zleceń od ówczesnych władców. Całe życie mieszkał i pracował w Antwerpii, a jeśli wyjeżdżał to na krótko i kiedy musiał w celach zawodowych. Był nie tylko malarzem, ale też rysownikiem i projektantem tkanin dekoracyjnych – tapiserii. Malował pejzaże i portrety, był artystą wszechstronnym a jego styl ewoluował.

Zmarł 18 października 1678 roku w wieku 85 lat w Antwerpii a pochowany został na cmentarzu protestanckim w Putte, bo około 1650 roku zmienił wyznanie i przeszedł na kalwinizm. Kościół i cmentarz w Putte zostały zniszczone w roku 1794 przez wojsko francuskie. W roku 1829 odnaleziono fragment nagrobka Jordaensa. Dziś w tym miejscu znajduje się pomnik, który odsłonięto 22 sierpnia 1877 roku a wykonał go belgijski rzeźbiarz Jef Lambeaux. Natomiast marmurowy pomnik Jacoba Jordaensa, który znajduje się w Antwerpii jest dziełem antwerpskiego rzeźbiarza Julesa Pechera. Powstał w roku 1880 i początkowo był ustawiony na ulicy Van Breestraat. W roku 1901 pomnik został przeniesiony na ulicę de Gemeentestraat. A w roku 1986 został ustawiony tu gdzie teraz jest, czyli na ulicy Oever.

Dodaj komentarz

Bądź pierwszy!

Powiadom o
avatar