James Sidney Ensor urodził się w Ostendzie w 1860 roku i tam też zmarł w 1949 roku. W 2024 roku przypada 75 rocznica śmierci artysty, dlatego też przez cały rok w Ostendzie, Antwerpii i Brukseli odbywa się wiele wystaw i wydarzeń kulturalnych związanych z Ensorem i jego twórczością. Rok Ensora to hołd dla mistrza z Ostendy, który uważany jest za prekursora ekspresjonizmu.

Od września w Antwerpii odbędzie się wiele wystaw, których motywem głównym jest Ensor i jego twórczość. W KMSKA (Het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten), które posiada największą na świecie kolekcję prac artysty, składającą się z 39 obrazów i około 600 rysunków i grafik można będzie zobaczyć wystawę, Ensors stoutste dromen. Het impressionisme voorbij, która opowiada o ewolucji artysty. James Ensor należał do pokolenia artystów poszukujących innego języka wizualnego. „Realiści chcieli przedstawić życie takim, jakim było. Impresjoniści eksperymentowali ze światłem i kolorem. Symboliści skupiali się na emocjach, ekspresji i duchowości. Poprzednicy ekspresjonizmu chcieli przede wszystkim wyrazić uczucie, za pomocą uproszczonych kształtów i żywych kolorów. Elementy wszystkich tych ruchów można odnaleźć w twórczości Ensora” ¹. W FoMu (Muzeum Fotografii – Fotomuseum) w Antwerpii na wystawie Anti-Fashion zostaną zaprezentowane prace amerykańskiej fotografki Cindy Sherman, która podobnie jak Ensor krytycznie komentuje konwencje społeczne. W MoMu (Muzeum Mody) wystawa Masquerade, Make-up & Ensor to opowieść o makijażu i o tym, jak ściśle jest on powiązany z wieloma aspektami człowieczeństwa. Natomiast w Museum Plantin-Moretus poznamy Ensora z innej strony, nie tylko, jako malarza, ale też grafika, który tworzył akwaforty i litografie. Dla Ensora malarstwo i rysunek były równorzędne.

James Ensor był synem Anglika (James Frederic) i Belgijki (Maria Catharina Haegheman). Jego ojciec był dobrze wykształcony, ale w Ostendzie był znany, jako próżniak i pijak. Matka pochodziła z rodziny sklepikarzy, rodzina prowadziła sklep z pamiątkami, bibelotami i maskami karnawałowymi. Dodatkowym źródłem dochodów rodziny był wynajem pokoi dla wczasowiczów. W budynku na Vlaanderenstraat w Ostendzie w małym pokoiku na poddaszu artysta urządził studio malarskie. Początkowo malował pejzaże, wnętrza oraz martwe natury a później rozwinął swój własny groteskowy styl. Eksperymentował ze światłem, linią i kolorem.

Jednym z bardziej znanych i niezwykle ciekawym dziełem Ensora jest obraz De intrede van Christus in Brussel in 1889, którego tematem jest autorska interpretacja historii biblijnej wjazd Chrystusa do Jerozolimy, którą znają wszyscy katolicy. Ensor przeniósł akcję do Brukseli i przedstawił, jako karnawałową paradę z udziałem klaunów, kościotrupów i zamaskowanych postaci, które są symbolem ludzkiej hipokryzji. Transparent z hasłem  ‘vive la sociale’ to odniesienie do aktywnej działalności ruchu robotniczego o obronę interesów robotników i ochronę ich praw w tamtym czasie. W centrum obrazu jest niewielkich rozmiarów Jezus, z którym utożsamiał się Ensor, który też był często źle rozumiany przez masy. Ten obraz umiejscowił sztukę Ensora w ekspresjonizmie ze względu na jego sposób namalowania, który cechował również sztukę Edvarda Muncha. Ekspresjonizm cechował się jaskrawymi wyrazistymi barwami, uproszczonymi kształtami to wszystko odnajdujemy w tym obrazie. Równie istotny jest temat, który najczęściej dotyczył kwestii społecznych i politycznych. Ensor inspiruje wielu współczesnych artystów a Rok Ensora to doskonała okazja, aby poznać jego twórczość oraz jego prawdziwe oblicze.

Szczegółowy program wydarzeń na stronie www.visit.antwerpen.be/ensor-in-antwerpen

Przypisy
1 www.canonvanvlaanderen.be/events/de-intrede-van-christus-in-brussel-in-1889-van-james-ensor/